Nobel Χημείας 2012

Δύο αμερικανοί επιστήμονες κέρδισαν το Νόμπελ Χημείας 2012 για την πρωτοποριακή εργασία τους πάνω σε μια σημαντική οικογένεια υποδοχέων που επιτρέπουν στα κύτταρα να αισθάνονται το περιβάλλον τους, ανακοίνωσε η επιτροπή του βραβείου.

β-αδρενεργικός υποδοχέας κατά την ακριβή στιγμή
που ενεργοποιείται από μια ορμόνη και στέλνει ένα σήμα μέσα στο κύτταρο. 

Η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας αναφέρει σε ανακοίνωσή της πως το βραβείο, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 8 εκατ. κορωνών (930.000 ευρώ), κέρδισαν οι Ρόμπερτ Λέφκοβιτς και Μπράιαν Κομπίλκα επειδή ανακάλυψαν τις εσωτερικές λειτουργίες των υποδοχέων που συνδέονται με G – πρωτεΐνες, οι οποίες επιτρέπουν στα κύτταρα να απαντούν σε χημικά μηνύματα όπως η αύξηση της αδρεναλίνης. “Περίπου τα μισά απ’ όλα τα φάρμακα δρουν μέσω αυτών των υποδοχέων, μεταξύ των οποίων είναι και οι βήτα αναστολείς, τα αντιισταμινικά και διάφορα είδη ψυχιατρικών φαρμάκων”, ανέφερε η επιτροπή του βραβείου. Η εξεύρεση καλύτερων τρόπων για να στοχευθούν οι υποδοχείς, που είναι γνωστοί ως GPCR, είναι ένας τομέας στον οποίο επικεντρώνουν τις έρευνές τους οι εταιρείες φαρμάκων και βιοτεχνολογίας.

Οι GPCR διαδραματίζουν έναν “ουσιαστικό ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων μας”, δήλωσε ένα μέλος της Επιτροπής Νόμπελ, ο Σβεν Λίντιν, μετά την ανακοίνωση του βραβείου στη Στοκχόλμη. “Μερικοί λένε πως ως και το 50% όλων των φαρμακευτικών προϊόντων βασίζονται σε μια δράση που στοχεύει τους GPCR. Το να ξέρουμε με τι μοιάζουν και πώς λειτουργούν θα μας δώσει εργαλεία” για να επινοήσουμε “καλύτερα φάρμακα με λιγότερες παρενέργειες”, πρόσθεσε.

Ο Λέφκοβιτς δήλωσε σε τηλεφωνική συνέντευξη πως κοιμόταν όταν δέχθηκε το τηλεφώνημα από τη Σουηδία. “Δεν το άκουσα – πρέπει να σας εξομολογηθώ ότι κοιμάμαι με ωτοασπίδες. Έτσι με σκούντηξε η γυναίκα μου. Εξεπλάγην τελείως”, δήλωσε. “Κατάφερα να επικοινωνήσω με τον Κομπίλκα μέσω Skype”, πρόσθεσε. “Θα πήγαινα να κουρευτώ σήμερα, αλλά φοβάμαι ότι θα πρέπει να το αναβάλω… Θα είναι μια τρελή μέρα στο γραφείο μου”.

Ο Κομπίλκα είπε πως αρχικά πίστεψε ότι το τηλεφώνημα που του έγινε για να ενημερωθεί ότι είχε κερδίσει το Νόμπελ Χημείας ήταν μια “πλάκα”. Τα τηλεφωνήματα νωρίς το πρωί στην εβδομάδα των Νόμπελ είναι κάτι “που πάντα το σκέφτεσαι”, δήλωσε στο σουηδικό ραδιόφωνο. Τη Δευτέρα είχε επίσης δεχθεί ένα τηλεφώνημα μέσα στη νύχτα -το οποίο δεν κατάφερε να απαντήσει-, αλλά είχε πιστέψει πως “ήταν κάποιος φίλους που μου έκανε πλάκα”.

Είναι “πολύ ενθουσιασμένος, πολύ ευτυχής”, δήλωσε ο Κομπίλκα από την κατοικία του στο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας προσθέτοντας ότι “είναι ακόμη δύσκολο να το πιστέψω … είμαι ακόμη λίγο ανάμεσα στον ύπνο και την πραγματικότητα”.

Robert Lefkowitz-Brian Kobilka

Ο Ρόμπερτ Λέφκοβιτς, 69 ετών, καθηγητής ιατρικής και βιοχημείας, εργάζεται στο Ιατρικό Ινστιτούτο Χάουαρντ Χιουζ του Τσέβι Τσέις, σε προάστιο της Ουάσινγκτον, και στο πανεπιστήμιο Ντιούκ (Βόρεια Καρολίνα). Ο Κομπίλκα, ο οποίος έχει γεννηθεί το 1955, είναι καθηγητής ιατρικής και μοριακής και κυτταρικής φυσιολογίας στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (Καλιφόρνια).