Σημεία από τα Πανελλαδικά Θέματα Χημείας 2016 που προβλημάτισαν

Τώρα που ολοκληρώθηκαν και οι επαναληπτικές εξετάσεις στη Χημεία παραθέτω ορισμένα σημεία που προβλημάτισαν μαθητές αλλά  δίχασαν σε μεγάλο ποσοστό (!) και απαντήσεις συναδέλφων χημικών με πολυετή πείρα μετά από σχετικές συζητήσεις που έγιναν.
Ίσως τέτοια θέματα με λίγη προσοχή θα έπρεπε να αποφευχθούν...

1.  Θέμα Δ4β-Επαναληπτικές Πανελλαδικές 2016-Νέο σύστημα

Σημείωση: Το Υ2 προκύπτει στα προηγούμενα ερωτήματα ότι έχει pH=9.

Σωστή απάντηση από την επιτροπή θεμάτων για το Δ4β:  κόκκινο

Αντιρρήσεις:   Με βάση το σχολικό βιβλίο (αλλά αν θέλετε και με βάση τον Κ. Σαλτερή σελ. 569)

Για pH<pKa-1 δηλ. για pH<7 χρώμα κίτρινο.

Για pH>pKa+1 δηλ. για pH>9 χρώμα κόκκινο.

Άρα από pH=7 έως και pH=9 : πορτοκαλί        Τελική απάντηση: pH=9 => πορτοκαλί!!!

Στην πραγματικότητα ακριβώς στο pH=9 το χρώμα έχει μετατραπεί σχεδόν σε κόκκινο. 

Αλλά αυτό απέχει πολύ από τις γνώσεις-εμπειρία των μαθητών για τους δείκτες οπότε θα πρέπει και η απάντηση πορτοκαλί να θεωρηθεί σωστή!

Αλήθεια (και δεν αστειεύομαι) πώς θα βαθμολογούσατε κάποιον που θα απαντούσε χρώμα: πορτοκαλοκκόκινο;

Πρόταση: Θα μπορούσε απλά να δοθεί ένας δείκτης με π.χ. pKa=9 ώστε να αποφευχθεί η οριακή τιμή pH.

2.  Θέμα Γ2-Πανελλαδικές 2016-Παλαιό σύστημα

Σωστή απάντηση από την επιτροπή θεμάτων για το Κ:   CH3CH=CHCH3

Αντιρρήσεις:  
Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο πολυμερίζονται οι ενώσεις του τύπου: CH2=CH-A.

Βέβαια δεν αναφέρει (άρα δε χρειάζεται ο μαθητής να ξέρει) ποιες άλλες ακόρεστες ενώσεις πολυμερίζονται. Άρα ο μαθητής δε γνωρίζει αν το 2-βουτένιο πολυμερίζεται...

Γι' αυτούς που το θεωρούν "νόμιμη" προέκταση της ύλης: Το προπίνιο πολυμερίζεται; Πρέπει στο μαθητή να το διδάξουμε;  Και τόσες άλλες ακόρεστες ενώσεις...

Πρόταση: Πολύ καλό "δεντράκι". Απλά έπρεπε να λείπει η αντίδραση Κ -> Ν που δημιουργεί πρόβλημα και οδηγεί ακόμα και σε απώλεια 8 μορίων...

3. Θέμα Α3 -Πανελλαδικές 2016 -Παλαιό σύστημα

Σωστή απάντηση από την επιτροπή θεμάτων: γ

Αντιρρήσεις:   Η απάντηση β παραβιάζει φυσικά Pauli. 

Μήπως όμως παραβιάζει και τον Hund;  

Σύμφωνα με το Γ.Ε. Μανουσάκη (Γενική και Ανόργανη Χημεία 1982 σελ. 50) " Γενικώς η προσθήκη δεύτερου e στο ίδιο τροχιακό έχει σαν συνέπεια να αναπτυχθούν απωστικές δυνάμεις van der Waals, οι οποίες πρέπει να υπερνικηθούν με καταβολή ενέργειας σύζευξης (pairing energy). Γι' αυτό το λόγο άλλωστε προτιμάται η διευθέτηση αρχικά των e στα κενά τροχιακά με παράλληλα spin"

Δηλ. 2 e κατά Hund πρέπει να τοποθετηθούν  σε ξεχωριστά τροχιακά με παράλληλα spin οπότε το β παραβιάζει το Hund.

Παρόμοια άποψη έχει και ο συγγραφέας Κ. Σαλτερής (Χημεία Γ1 σελ. 83)

Πρόταση:   Θα ήταν προτιμότερο στην εκφώνηση να αναφέρει: "Ποια από τις παρακάτω δομές παραβιάζει μόνο τον κανόνα του Ηund;"

                     4. Θέμα Β2 -Επαναληπτικές Πανελλαδικές 2016 -Παλαιό σύστημα

Σωστή απάντηση από την επιτροπή θεμάτων:  2,4-πεντανοδιόλη   και 2-υδροξυ-προπανικό οξύ

Αντιρρήσεις:  Προσθέτω 1 φορά το Η2Ο ή  το προσθέτω 2 φορές (περίσσεια);

Μπορεί η συνήθης εργαστηριακή λογική να είναι ότι το νερό προστίθεται συνήθως σε περίσσεια αλλά η απορία για το μαθητή θεωρώ είναι λογική.

Είναι σαν να του ζητάμε να συμπληρώσει την αντίδραση:  αιθίνιο + Η2. Τι θα γράψει αιθένιο ή αιθάνιο;

Πρόταση: 

Θα μπορούσε απλά να λέει: Περίσσεια