Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011

Β΄ Λυκείου: Θερμιδόμετρα

Θερμιδόμετρο τύπου βόμβας
1. Περιγραφή της λειτουργίας  ενός θερμιδομέτρου εδώ
2. Για την ειδική θερμοχωρητικότητα (c) πειραματιστείτε εδώ
3. Για τη μεταφορά θερμότητας από ένα υλικό σε άλλο δοκιμάστε εδώ (επιλέξτε ένα μέταλλο από την αριστερή στήλη και ένα από τη δεξιά και πατήστε start).
4. Για τη μελέτη της ενθαλπίας εξουδετέρωσης πατήστε εδώ ή εδώ και αφιερώστε λίγο χρόνο. Επίσης κι εδώ κάτι ανάλογο.
5. Μερικά ακόμη applets: 12

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011

Google: To λυσάρι ... νέας γενιάς

Λυσάρια made in Google

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, όταν το Ιντερνετ δεν είχε ακόμη τη σημερινή του διάδοση, οι καθηγητές αλλά και οι δάσκαλοι που παρέπεμπαν σ’ αυτό τους μαθητές τους ήθελαν να τους εξοικειώσουν με την επωφελή του χρήση. Σήμερα, ίσως είναι καιρός να προσέξουν την κατάχρηση.
O νεανικός ψυχισμός είναι ευάλωτος απέναντι στη χυδαιότητα, αλλ’ αυτή τουλάχιστον είναι συνήθως προφανής. Αντίθετα, η σύγχυση των πληροφοριών, των θεωριών και τελικά των αξιών, που υπονομεύει τη νεανική κρίση, είναι στο Διαδίκτυο πολύ καλύτερα συγκαλυμμένη.
Oταν οι καθηγητές ζητούν απ’ τα παιδιά να βρουν στο Ιντερνετ πληροφορίες, π.χ. για τα μεγαλύτερα τεχνολογικά επιτεύγματα, εκείνα βρίσκονται μ’ ένα κλικ απέναντι σε αμέτρητα λήμματα, που είναι παραταγμένα στην οθόνη ίδια, με όμοια τυπογραφικά στοιχεία αλλά με τελείως διαφορετική αξιοπιστία. Αντε να ξεχωρίσουν τις χρήσιμες, έγκυρες, πληροφορίες από τίς αμφιλεγόμενες δοξασίες,  τις ενδιαφέρουσες, πρωτότυπες ιδέες από τις χίλιες δυο εμμονικές προκαταλήψεις. Κι ολ’ αυτά σ’ ένα απόγευμα, με τ’ άλλα μαθήματα να απαιτούν κι εκείνα τον δικό τους χρόνο και τους γονείς να φορτώνονται τελικά οι ίδιοι τη μαθητική άσκηση, συμβάλλοντας σε ένα ψέμα που όλοι γνωρίζουν και κανείς δεν παραδέχεται. Oταν ακόμα το πρώτο καταφύγιο της γνώσης ήταν η οικογενειακή εγκυκλοπαίδεια, οι άνθρωποι είχαν στη διάθεσή τους περιορισμένες αναφορές σε σύγκριση με τον ηλεκτρονικό ωκεανό. Εχαναν πολλά σε ποσότητα, αλλά κέρδιζαν κάτι σε ποιότητα. Ηξεραν ότι ψάχνουν ανάμεσα σε λήμματα που μοιράζονται την ίδια αξιοπιστία, αφού είναι καταρτισμένα και ελεγμένα από την ίδια ομάδα ειδικών. Ασφαλώς το Ιντερνετ προσφέρει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία. Oμως οι πιο αξιόπιστες πηγές είναι συνήθως προφυλαγμένες. Ετσι ο μέσος όρος της εγκυρότητας αυτών που εμφανίζονται δίχως εμπόδιο χαμηλώνει. Κι έπειτα τα κείμενα είναι συνήθως μικρότερα και απλούστερα, προσαρμοσμένα στην αντίστοιχη φυσική ικανότητά μας να συγκεντρωθούμε στην οθόνη.
Στην εποχή της εγκυκλοπαίδειας, οι οικογένειες δεν είχαν την ευκολία της εξειδικευμένης «αναζήτησης» του Google. Χρειάζονταν ασφαλώς περισσότερο χρόνο, αλλά γονείς και μαθητές μάθαιναν να λειτουργούν συνδυαστικά, ακονίζοντας την κρίση τους. Και, πάντως, αντιγράφοντας το λήμμα από το βιβλίο, τα παιδιά ένιωθαν υποχρεωμένα να το παραλλάξουν, να το κάνουν δικό τους, όπως ήταν δική τους η γραφή. Ενώ σήμερα, ο τεχνολογικός αυτοματισμός μοιάζει για κάποιον ακατανόητο λόγο να αθωώνει την κατάχρηση του ξένου πνευματικού κόπου.
Τώρα πια, λοιπόν, που οι καθηγητές και οι δάσκαλοι δεν χρειάζεται ν’ ανησυχούν αν τα παιδιά θα εξοικειωθούν με το Ιντερνετ, μπορούν να τους εξηγούν ότι θα αξιοποιήσουν δημιουργικά αυτή την καταπληκτική εφεύρεση μόνο αν στέκονται επιλεκτικά και κριτικά απέναντί της. 
Εν τω μεταξύ, μπορούν να τους θυμίσουν και τον έντυπο λόγο, το βιβλίο. Από κει ξεκίνησαν και τα λυσάρια. Όμως τουλάχιστον αυτά δεν ήταν copy/paste.
ΠΗΓΗ: Απέργης Φώτης-Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Η νέα γενιά εμβολίων

Μέχρι σήμερα τα εμβόλια προλάμβαναν. Οι επιστήμονες όμως πειραματίζονται τώρα σ' ένα εντελώς νέο είδος που θεραπεύει ακόμα και θανατηφόρες ασθένειες όπως ο καρκίνος.
Στο εργαστήριο απομονώνονται ανοσοποιητικά κύτταρα, τα οποία εισέρχονται στον οργανισμό σε ενέσιμη μορφή και εξαπολύουν επίθεση εναντίον των καρκινικών κυττάρων.
Στο εργαστήριο απομονώνονται ανοσοποιητικά κύτταρα, τα οποία εισέρχονται στον
οργανισμό σε ενέσιμη μορφή και εξαπολύουν επίθεση εναντίον των καρκινικών κυττάρων.
Στο εργαστήριο απομονώνονται ανοσοποιητικά κύτταρα, τα οποία εισέρχονται στον οργανισμό σε ενέσιμη μορφή και εξαπολύουν επίθεση εναντίον των καρκινικών κυττάρων. Μια νέα γενιά εμβολίων εμφανίζεται στο προσκήνιο. Η ιδιαιτερότητά τους συνίσταται στο γεγονός ότι ενώ τα κλασικά εμβόλια μαθαίνουν στο ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει εξασθενημένα, νεκρά ή τμήματα ενός πιθανού εισβολέα, τα νέα εμβόλια προσαρμόζονται με γονιδιακή τεχνική στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε ασθενής ξεχωριστά, παρέχοντας νέες δυνατότητες. Το εμβόλιο του μέλλοντος θα θεραπεύει διάφορες ασθένειες.
Το εμβόλιο θεωρείται μακράν η καλύτερη μέθοδος προστασίας από τις ασθένειες. Σήμερα οι ερευνητές υιοθετούν πολλές στρατηγικές παρασκευής εμβολίων, για την αποτελεσματική πρόληψη των περισσότερων ασθενειών. Το πλεονέκτημα με τα εμβόλια είναι πως, πέρα από το χαμηλό τους κόστος και την εύκολη χρήση τους, δεν προκαλούν -στις περισσότερες των περιπτώσεων- παρενέργειες, ενώ επικρατούν των ασθενειών πριν από την εκδήλωσή τους.
Τα εμβόλια παρασκευάζονται έτσι, ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να εκπαιδεύεται για να αναγνωρίζει ως εισβολείς τους μικροοργανισμούς ή τα καρκινικά κύτταρα που ευθύνονται για την πρόκληση ασθενειών. Ετσι δημιουργούνται αντισώματα τα οποία, σε πρώτη φάση, εξοντώνουν τον εχθρό, ενώ στη συνέχεια παραμένουν στα λευκά αιμοσφαίρια του οργανισμού. Αν κάποιος προσβληθεί από τον επικίνδυνο εχθρό πολλά χρόνια αργότερα, τα αντισώματα καραδοκούν. Αναγνωρίζουν αμέσως τον εχθρό και επιτίθενται, συντρίβοντάς τον. Κι αυτό πριν καν ο υποψήφιος ασθενής αντιληφθεί τα συμπτώματα.
Τα τελευταία χρόνια η παρασκευή των εμβολίων σημειώνει άλματα. Τα κλασικά εμβόλια, που γίνονται με ένεση εξασθενημένων μικροοργανισμών και μαθαίνουν στο ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει και να καταπολεμά έναν επιτιθέμενο μικροοργανισμό, ώστε το σώμα να αποκτά ανοσία στην ασθένεια, θεωρούνται εξαιρετικά αποτελεσματικά. Γι' αυτό εξάλλου και η χρήση τους παγκοσμίως παραμένει σταθερή.
Η γονιδιακή τεχνική χρησιμοποιείται για την παρασκευή μικρών και εύκολα αναγνωρίσιμων τμημάτων του εισβολέα. Η διαδικασία λαμβάνει χώρα είτε στα τρυβλία του εργαστηρίου (Petri dishes) είτε στο ίδιο το σώμα του ασθενούς, έτσι ώστε η δράση του εμβολίου να είναι εξατομικευμένη.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη παρέχει νέες δυνατότητες σε ό,τι αφορά τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων.
Ετσι, πλέον δεν προλαμβάνουν απλώς τις ασθένειες, τις θεραπεύουν. Τα θεραπευτικά εμβόλια, όπως ονομάζονται, προγραμματίζονται για την εξολόθρευση των ασθενών κυττάρων και όχι του μικροοργανισμού που έχει προξενήσει την ασθένεια.
Ετσι παρέχονται στους γιατρούς, μεταξύ άλλων, νέα όπλα κατά του καρκίνου, στο κομβικό εκείνο σημείο όπου η θεραπευτική αγωγή ισορροπεί στην κόψη του ξυραφιού: στην καταπολέμηση των κυττάρων του ασθενούς που νοσούν και την προστασία παράλληλα των υγιών κυττάρων του ίδιου ιστού.
Το 2010 εγκρίθηκε στις ΗΠΑ το πρώτο στον κόσμο θεραπευτικό εμβόλιο κατά του καρκίνου. Αν και δεν θεραπεύει την ασθένεια, αποδείχθηκε ωστόσο ότι μπορεί να παρατείνει τη ζωή των πασχόντων από τον καρκίνο του προστάτη που δεν επιδέχονται άλλης θεραπευτικής αγωγής.
Το εμβόλιο αυτό θεωρείται πολύ ιδιαίτερο. Οι γιατροί λαμβάνουν από τον ασθενή ανοσοποιητικά κύτταρα, τα οποία και εκπαιδεύουν στο εργαστήριο στην αναγνώριση των καρκινικών κυττάρων. Στη συνέχεια εισάγονται πάλι με ένεση στον ασθενή, απ' όπου εξαπολύουν την επίθεσή τους στα καρκινικά κύτταρα. Αλλοι ερευνητές στο Κλίβελαντ των ΗΠΑ εργάζονται στην ανάπτυξη θεραπευτικού εμβολίου για την αντιμετώπιση του καρκίνου του στήθους.
Πειράματα που έχουν διενεργηθεί σε ποντίκια έχουν μέχρι στιγμής καταδείξει την ικανότητα του εμβολίου να μειώνει στο μισό την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, γεγονός που ενδεχομένως επαρκεί για την ενεργοποίηση των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού, είτε εξοντώνοντας τα καρκινικά κύτταρα είτε, απλά, παρέχοντας στις άλλες θεραπευτικές αγωγές το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της ασθένειας.
Ο καρκίνος δεν είναι η μοναδική θανατηφόρα ασθένεια στον κόσμο που οι ερευνητές επιδιώκουν να καταπολεμήσουν με νέα εμβόλια. Το 2009, ύστερα από τη διενέργεια πειραμάτων διάρκειας τριών ετών σε 16.395 υγιείς Ταϊλανδούς, αποδείχθηκε πως ο κίνδυνος να ασθενήσουν από τον θανάσιμο ιό HIV θα μπορούσε να μειωθεί κατά 31% μέσω του προληπτικού εμβολιασμού. Είναι η πρώτη φορά που ένα εμβόλιο κατά του HIV έχει δώσει θετικά αποτελέσματα. Αισιόδοξα είναι και τα μηνύματα που αφορούν την παρασκευή εμβολίων κατά της ελονοσίας. Η καταπολέμηση της συγκεκριμένης ασθένειας θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη, καθώς το παράσιτο που την προξενεί περνά από αλλεπάλληλα εξελικτικά βήματα και διαφοροποιήσεις μέσα στον οργανισμό, δυσκολεύοντας την αναγνώρισή του από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η έρευνα για τα νέα εμβόλια συμβαδίζει με την ανάπτυξη των ενισχυτικών, όπως ονομάζονται, ουσιών. Οι ενισχυτικές ουσίες περιλαμβάνονται στο εμβόλιο, παρακινώντας το ανοσοποιητικό σύστημα για σφοδρότερη επίθεση εναντίον των εχθρών του οργανισμού. Από κοινού συγκροτούν ένα θανατηφόρο κοκτέιλ κατά των μικροοργανισμών που προξενούν τις ασθένειες, καθώς και κατά των κυττάρων που νοσούν. Ο στόχος που έχει τεθεί είναι σε μερικά χρόνια να μπορούμε με ένα απλό τσίμπημα να θεραπεύουμε ή να προλαμβάνουμε ακόμη και τις πιο σοβαρές ασθένειες.
© Science Illustrated - ΠΗΓΗ: www.enet.gr

Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Χημεία και ... αρχαίοι Έλληνες


Εικόνες αλχημιστικών σκευών από Ελληνικά χειρόγραφα
Του κ. Θεοδόση Π. Τάσιου (καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου). 
1. Ναι. Απ’ την κρίση θα βγούµε µε πολλά µέσα. Εάν, όπως πιστεύουµε εµείς οι αντιδραστικοί, η κρίση είναι ολοµερής (καθολικώς ηθική, προτού γίνει πολιτική· και γνωσιακή - πολύ προτού γίνει οικονοµική), δέν είναι µόνο η επαναµύηση στο ήθος της οµαδικής Αλληλεγγύης που θα µας σώσει, αλλά λόγου χάρη και η συν-κίνηση µε τα οµηρικά έπη, καθώς κι η παθιασµένη καλλιέργεια της Επιστήµης και της Τεχνολογίας.
Μέσα σ’ αυτό το πνεύµα, ιδού εφέτος το «έτος Χηµείας» της UNESCO. Μέσα λοιπόν σ’ αυτό άς αναµνησθούµε λέω τη βασική σηµασία που απέδιδαν οι Αρχαίοι Ελληνες στη Χηµεία.

2. «Καλά, Χηµεία οι αρχαίοι Ελληνες; Μά, η Χηµεία δέν εµφανίσθηκε µε την Αλχηµεία των Αράβων;». Οχι βέβαια: Οταν οι Αραβες εµφανίσθηκαν στην Αλεξάνδρεια τον 7ο αιώνα, βρήκαν µπροστά-τους τη Χηµεία των παλαιών πολιτισµών (Μεσοποταµίων, Περσών, Αιγυπτίων) κι όλη την εκτεταµένη Ελληνική Χηµεία. Αυτόν τον πλούτο αξιοποίησαν και τον µετέφεραν ενπολλοίς και στην Ευρώπη.
Εµείς εδώ στην σύντοµη αυτή εισαγωγή, άς ξεκινήσουµε µε την υπόµνηση οτι στα όσα οι Ελληνες έµαθαν απ’ τους παλαιότερους πολιτισµούς, ήρθαν απο νωρίς και πρόσθεσαν µια θαυµαστή απόπειρα  Θ ε ω ρ ί α ς και αποµυθοποίησης. Οχι, δέν είχαν ανακαλύψει τον σηµερινό πίνακα των χηµικών στοιχείων. Είχαν όµως «διασπάσει» νοερώς τη µάζα της όποιας ύλης σε συστατικά - κι ήταν ήδη αυτό µια χηµικής νοοτροπίας επανάσταση, ιδίως διοτι πρόβλεπαν έτσι και τους µετασχηµατισµούς της ύλης: Ο Ηράκλειτος λ.χ. υπέθετε οτι µέσω συνδυασµού των αντιθετικών «θερµότης-ψύχος» και «υγρασία-ξηρασία» ήταν δυνατή η παραγωγή των ατόµων της φύσεως. Ο δέ Εµπεδοκλής µε τα τέσσερα «ριζώµατά»-του (γή, ύδωρ, αήρ, πύρ) αναγνώριζε τον ουσιώδη ρόλο του πυρός στις µίξεις και διαλλάξεις των στοιχείων, τα οποία «δι’ αλλήλων θέοντα, µετατρέπονται»! Ο ηµόκριτος, µέσω των ατόµων-του θα ερµηνεύσει και των τεσσάρων στοιχείων τη γένεση. Ο Αριστοτέλης ακολουθεί την παράδοση των τεσσάρων στοιχείωνεκφάνσεων της «πρώτης ύλης», µέσω της δράσης σταυροειδών συνδυασµών «θερµού-ψυχρού» και «ξηρού-υγρού». Για νά ’ρθουν κι οι Στωικοί να εισαγάγουν την έννοια του «πνεύµατος» (αέρος εµποτισµένου µε πύρινες ιδιότητες) - µιας δυναµικής ουσίας που διασφαλίζει τη συνοχή των υλικών, µέχρι και τη γνωσιακή ικανότητα των ανθρώπων… Η θεωρητική αυτή στάση δέν είχε µέν άµεσες εφαρµογές, αλλα πρόσφερε απαλλαγήν απο µυθολογικές στρεβλώσεις και διήγειρε το ερευνητικό χηµικό πνεύµα, αφού πρόβλεπε µετασχηµατισµούς στοιχείων και σωµάτων.

3. Ετσι κατα την ευρύτερη τεχνικοεπιστηµονική άνθηση της Ελληνιστικής εποχής, θα καταγραφηθεί, θα συστηµατοποιηθεί και θα αναπτυχθεί η Χηµική Τεχνολογία. Αλλωστε, ήδη απ’ τον Θεόφραστο (370-287 π.Χ., στο «Περί λίθων») διαθέτοµε πλήθος καταγεγραµµένων γνώσεων παραγωγής γυαλιού, παρασκευής ψιµυθίων και χρυσόκολλας, παραγωγής κινναβάρεως (ερυθρού θειούχου υδραργύρου) απ’ την λαµπυρίζουσα άµµο της Εφέσου, αξιοποίησης γύψου κ.λπ., κ.λπ. Σε λίγο, ο Χρύσιππος (280-206 π.Χ.) θα εµπλουτίσει τη θεωρία των στοιχείων και θα διακρίνει την περίπτωση όπου κατα την «µείξη» τα σώµατα «χάνουν τελείως τις ιδιότητές-τους, παράγοντας ενα νέο σώµα ». Πατριάρχης όµως της Ελληνιστικής Χηµείας θα αναδειχθεί ο περίφηµος Βώλος, του 2ου π.Χ. αιώνος, εκ Μένδης (στο δέλτα του Νείλου), ο φερόµενος και ως ∆ηµόκριτος στην µεταγενέστερη βιβλιογραφία _ µε κάµποσες όµως αµφισβητήσεις για την πατρότητα των έργων που του αποδίδονται. Ιδού λοιπόν που, ήδη απ’ τον τεχνολογικά παραγωγικότατον 2ο π.Χ. αιώνα, µπαίνοµε στην ευθέως ωφελιµιστική («βιοµηχανική» θα την λέγαµε σήµερα) Χηµεία. ∆ιοτι καταρχήν οι µεταλλουργικές συνταγές των Ελληνικών Παπύρων της Αλεξάνδρειας του 3ου µ.Χ. αιώνος συµπίπτουν σχεδόν µε ένα συµπίληµα του έργου του Βώλου που σώζεται στα Συριακά. Σ’ αυτούς δε τους σωζόµενους ελληνικούς Παπύρους, όλα έχουν να κάνουν µε οικονοµικούς και πρακτικούς σκοπούς. Στην ίδια χορεία της Ελληνιστικής Χηµείας θα κατατάξοµε την ελληνίζουσα Μαρίαν την Ιουδαίαν (1ος αι. π.Χ.), εφευρέτριαν σπουδαίων χηµικών οργάνων όπως το προς τιµήν-της εισέτι καλούµενον «Bain Marie»! Ο Ποσειδώνιος ο ίδιος (αρχές του 1ου αι. π.Χ.) θα αναλύσει τις χρήσεις της ασφάλτου και της νάφθας. Ο Αναξίλαος (τέλη 1ου αι. π.Χ.) θα συγγράψει «Παίγνια» (συνταγές) και «Βαφικά» (αποµιµήσεις πολυτίµων µετάλλων, λίθων και πορφύρας µέσω χηµικών µεθόδων). Αλλά κι ο πολύς ∆ιοσκορίδης (1ος αι. µ.Χ.) θα ασχοληθεί καί µε την εξαέρωση της «καδµείας» (οξειδίου του ψευδαργύρου) καί µε την παραγωγή χαλκού απ’ την α ν α κ ύ κ λ ω σ η καρφιών πλοίου. Περί το 100 µ.Χ., ο Μενέλαος ο Αλεξανδρινός θα δηµοσιεύσει ακριβέστατη µαθηµατική φόρµουλα µέσω της οποίας υπολογίζεις το άγνωστο βάρος του χρυσού που περιέχεται σε ενα κράµα νοθευµένο µε άργυρο! Στα 200 µ.Χ. περίπου, κλάδος της ίδιας αλεξανδρινής παράδοσης, ο ελληνίζων Ιούλιος Αφρικανός θα δηµοσιεύσει πλήθος χηµικών συνταγών, τις οποίες θα περιλάβει αργότερα κι ο Ψελλός στο «Περι παραδόξεων αναγνωσµάτων» έργο του. Στον Ζώσιµο (4ος αι. µ.Χ) χρωστάµε άλλην µιά χηµική εγκυκλοπαίδεια (η οποία µέχρι και την µέθοδο παραγωγής µπίρας περιγράφει), µε σαφή όµως τώρα στροφήν προς µια παράλληλη µαγικοφυσικήν αναφορά στα χηµικά φαινόµενα - στροφή η οποία θα την ονοµάσουν αργότερα Αλ-Χηµικήν, παρ’ όλο που εµφανώς προηγήθηκε των Αράβων…

4. Θα τελειώσουµε µε µιαν αναφορά στους δυό Αλεξανδρινούς Παπύρους του Leiden και της Στοκχόλµης (του 3ου µ.Χ. αιώνος). Πρόκειται εµφανώς για αντιγραφές πολύ παλαιότερων συµπιληµάτων εφαρµοσµένης Χηµείας, µε κύριον σκοπό πώς θα µιµηθούµε τον χρυσό, τον άργυρο, τους πολύτιµους λίθους και τη βαφή του µαλλιού µε την πανάκριβη πορφύραν. Σκοπόν καθαρά οικονοµικόν, κοινωνικώς δέ αναγκαιότατον για την πολυπληθή «µεσαία τάξη» που ανέκυψε µέσα στο πλαίσιο της κοσµοπολίτικης Ελληνιστικής εποχής. Αλλα για το περιβόλι αυτό της αρχαίας ελληνικής Τεχνολογίας αξίζει να αφιερώσουµε άλλην µιά επιφυλλίδα. Εις τούτο το µεταξύ, είναι και η εκδήλωση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, Γουλανδρή, για την Αρχαιοελληνική Χηµεία, στις 16 Νοεµβρίου, το απόγευµα.
ΠΗΓΗ: Το ΒΗΜΑ

  • Δείτε επίσης εδώ  : Η προσφορά της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας στη Χημεία ( Απόσπασμα απο την διπλωματική εργασία του Χημικού Ιωάννη Σίσκου)


 

Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

Η Χημεία από την ... εύθυμη πλευρά της

ΙΟΝΤΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΑΤΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΝΙΟΝΤΑ
- Μπορεί ένας από εσάς να μου πει τι είναι αυτό έξω από το παράθυρο που έχει τόσο ενδιαφέρον;
- Οι δυνάμεις Coulomb φταίνε κύριε!!!


2.  Θέλετε να μάθετε τα στοιχεία του Περιοδικού Πίνακα;
Παρακολουθήστε τα αρχικά των λέξεων  Herry  Herman Liked Being Big Cause Not One Forest  Near National κ.λ.π. αλλά και την ... απάντηση που ακολουθεί:

Σημ: Τα καινούργια στοιχεία μέχρι να ονομαστούν επίσημα τους δίνονται προσωρινά ονόματα όπως Uun (Z=110)  Uuu (Z=111)  Uub (Z=112)  Uuq (Z=114)

3. Είναι γεγονός ότι ορισμένα (έστω και κρύα) ανέκδοτα που κυκλοφορούν στη Χημεία πρέπει να έχεις και τις απαραίτητες γνώσεις για να τα καταλάβεις.
  • Για  την αρχή απροσδιοριστίας του Heisenberg:
Σταματάει ο τροχονόμος τον Heisenberg που έτρεχε με υπερβολική ταχύτητα με το αυτοκινητό του (!!!) και του λέει με αυστηρό ύφος:
- Ξέρετε κύριε πόσο γρήγορα  πηγαίνατε;
Και ο Heisenberg απαντά:   Όχι αλλά ξέρω που είμαι !!!!
  • Για τη δημιουργία κατιόντων:
- Ποια κατεύθυνση ακολουθούν τα  ... αλκάλια όταν πηγαίνουν στο Λύκειο;
- Τη Θετική, για να μπορούν να μετατραπούν εύκολα σε ...κατιόντα (+) !!!
  • Για τον ιοντισμό των ομοιοπολικών ενώσεων π.χ. HCl σε πολικούς διαλύτες:
- Γιατί οι άσπρες αρκούδες πλένονται με HCl;
-Γιατί είναι πολικές!!!!
  • Για το φορτίο των υποατομικών σωματιδίων:
 Ταμπέλα στο Super Market:  Πρωτόνια:  +1 ευρώ     Ηλεκτρόνια: -1 ευρώ     Νετρόνια: δωρεάν
Πελάτης στο ταμείο:   Πόσο κοστίζει 1 κατιόν Νατρίου (Να+);
Ταμίας: Μα 1 ευρώ κύριε! Δε ξέρετε Χημεία; Δείτε την πινακίδα;
Και ο πελάτης: Καλά θα πάρω 1 άτομο Na!!!
(Τι λέτε ξέρει Χημεία ο πελάτης;)
  •  Για τον Περιοδικό Πίνακα:
Καθηγητής: Εγώ όταν ήμουν μαθητής  ήξερα όλα τα σύμβολα των στοιχείων απ' έξω.
Μαθητές: Ναι αλλά στην εποχή σας κύριε ο Περιοδικό Πίνακας τελείωνε στο Ca (Z=20)!!!
  • Μεγάλες κουβέντες:
"You do not really understand something unless you can explain it to your grandmother." 
- Albert Einstein

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΕ ΑΕΙ, ΤΕΙ (για τους μαθητές που τώρα είναι στην Α΄Λυκείου)


Νέο σύστηµα Πανελλαδικών µε «διπλές» εξετάσεις την ίδια ηµέρα σε ενδοσχολικό και εθνικό επίπεδο παρουσιάζει στις αρχές Νοεμβρίου το υπουργείο Παιδείας. Το νέο εξεταστικό σύστηµα, το οποίο θα εφαρµοστεί από το 2014, εντάσσει στη διαδικασία επιλογής των φοιτητών τα ίδια τα πανεπιστήµια, διατηρώντας ωστόσο ρόλο και για την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων, η οποία τελικά δεν θα καταργηθεί αλλά απλώς θα αναµορφωθεί.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δημοσιεύει το Βήμα, τα τµήµατα των πανεπιστηµίων και των ΤΕΙ, σε συνεργασία µε τον «αναβαθµισµένο» κοσµήτορα της σχολής στην οποία υπάγονται, θα καθορίζουν τα προαπαιτούµενα µαθήµατα, αλλά και τους συντελεστές βαρύτητας στη βαθµολόγηση των εισακτέων τους.

Με το νέο εξεταστικό σύστηµα όποιος θέλει να σπουδάσει, π.χ., Μαθηµατικά θα έχει να κάνει µε τη διοίκηση του Μαθηµατικού Τµήµατος και µόνο. Στο σηµείο αυτό φαίνεται ότι αλλάζει ο σχεδιασµός του υπουργείου Παιδείας, καθώς ενώ αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι η εισαγωγή θα γίνεται σε σχολές, τελικά και µε δεδοµένες τις αλλαγές που έγιναν την τελευταία στιγµή στην ψήφιση του νέου νόµου-πλαισίου για τα ΑΕΙ αποφασίστηκε ότι η εισαγωγή θα γίνεται σε τµήµατα.

Αναλυτικά, οι αλλαγές περιλαµβάνουν τα εξής:

Οι απολυτήριες και οι πανελλαδικές εξετάσεις θα γίνονται σε κοντινούς χρόνους, το πιθανότερο την ίδια ηµέρα. Σύµφωνα µε τον σχεδιασµό του υπουργείου Παιδείας, οι εξετάσεις θα καθορίζονται ανά µάθηµα. Ετσι, για παράδειγµα, ένας µαθητής θα εξετάζεται το πρωί στα Μαθηµατικά σε ενδοσχολικό επίπεδο, θα κάνει ένα διάλειµµα λίγων ωρών και στη συνέχεια θα εξετάζεται ξανά στο ίδιο µάθηµα (αν φυσικά ανήκει στο επιστηµονικό αντικείµενο που τον ενδιαφέρει) σε εθνικό επίπεδο για την εισαγωγή του στο πανεπιστήµιο.

Τα θέµατα τόσο στις απολυτήριες όσο και στις πανελλαδικές εξετάσεις θα επιλέγονται κεντρικά από την Επιτροπή Εξετάσεων του υπουργείου Παιδείας. Ωστόσο εκείνα των απολυτήριων εξετάσεων θα διορθώνονται στο σχολείο, ενώ εκείνα των πανελλαδικών εξετάσεων θα διορθώνονται κεντρικά στο υπουργείο Παιδείας από τις επιτροπές των εξετάσεών του.

Τα εξεταζόµενα µαθήµατα θα είναι από τρία ως πέντε ανά κατεύθυνση. Όπως είναι γνωστό, µε το σύστηµα του Νέου Λυκείου που έχει ήδη ανακοινωθεί τα επιστηµονικά πεδία αντικαθίστανται από δύο κατευθύνσεις στη Β’ Λυκείου (Α:Θετική, Β:Θεωρητική) και τρεις κατευθύνσεις στη Γ’ Λυκείου (µε µία επιπλέον κατεύθυνση σε αντικείµενα ∆ικαίου και Οικονοµικά). Κοινό πανελλαδικά εξεταζόµενο µάθηµα σε όλες τις κατευθύνσεις θα είναι η Εκθεση.

Οι υποψήφιοι της Α:Θετικής Κατεύθυνσης θα εξετάζονται ακόµη σε Φυσικές Επιστήµες (Φυσική-Χημεία), Μαθηµατικά, Βιολογία. Εκείνοι της Β:Θεωρητικής Κατεύθυνσης σε Αρχαία, Ιστορία, Νέα Ελληνική Γλώσσα. Και εκείνοι της Τρίτης Κατεύθυνσης (ΑΒ) σε Μαθηµατικά, Αρχές Οργάνωσης και ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων. Ωστόσο, ο ακριβής αριθµός των εξεταζόµενων µαθηµάτων και το ποια από αυτά θα επιλεγούν τελικά θα αποφασιστούν από το υπουργείο Παιδείας τις επόµενες ηµέρες.

Για την εισαγωγή στα πανεπιστήµια και στα ΤΕΙ θα συνυπολογίζονται οι βαθµοί της Β’ και της Γ’ Λυκείου, όπως γινόταν στο παρελθόν.

Τα τµήµατα πανεπιστηµίων και ΤΕΙ θα βάζουν συγκεκριµένο «πλαφόν» για τα µαθήµατα βαρύτητας στο επιστηµονικό τους αντικείµενο (για παράδειγµα, το Μαθηµατικό Τµήµα θα «ζητάει» βαθµολογία τουλάχιστον 15.000 µορίων για την εισαγωγή υποψηφίων στα προγράµµατά του). Έτσι ο κάθε υποψήφιος θα ξέρει από νωρίς ποιον βαθµό πρέπει να πετύχει για την εισαγωγή του στο τµήµα που τον ενδιαφέρει.

Η ύλη στις πανελλαδικές εξετάσεις δεν θα είναι αυστηρά προσδιορισµένη (δηλαδή από συγκεκριµένο κεφάλαιο σε συγκεκριµένο κεφάλαιο ανά βιβλίο), αλλά θα είναι ευρεία. Για παράδειγµα, στην Ιστορία θα προσδιορίζεται µόνο ότι εξεταστέα ύλη αποτελούν οι Βαλκανικοί Πόλεµοι ή στα Αρχαία ότι εξεταστέα ύλη θα αποτελέσουν τα κείµενα του Πλάτωνα.

Στις απολυτήριες εξετάσεις θα λαµβάνεται υπόψη και ένα γενικό τεστ γνώσεων και δεξιοτήτων, το οποίο θα δίνουν όλοι για να εκτιµηθούν το επίπεδό τους και τα αποτελέσµατα της εκπαιδευτικής δουλειάς που έγινε στη διάρκεια της χρονιάς στο σχολείο τους. 


ΣΧΟΛΙΟ: Για να δείτε το νέο πρόγραμμα σπουδών στη Β΄,  Γ΄ λυκείου πατήστε δεξιά στο blog :
"Το νέο Λύκειο" ή εδώ.  
Το σύστημα των 3 κατευθύνσεων που ισχύει σήμερα οδηγούσε τους μαθητές της Τεχνολογικής κατεύθυνσης σε σχολές που έχουν Χημεία  χωρίς καν να ξέρουν αν το σύμβολο του άνθρακα  είναι C, Ca, Cu, Co κ.λ.π.
Άκουσα Πολιτικό Μηχανικό, από Τεχνολογική κατεύθυνση, το pH (πε-χα) να το προφέρει πι-ήττα!!  Μηχανικέ μου ποιο είναι το Κακο3 ξέρεις; (Απ: το ανθρακικό ασβέστιο: CaCO3)
Φοιτητές από Τεχνολογική κατεύθυνση πάλι, που έχουν χημεία σε κάποιο εξάμηνο(-α) στη σχολή τους, περιφέρονται στα φροντιστήρια και αισθάνονται ότι έχουν  να μάθουν μία ξένη γλώσσα: τη Χυμεία ή Χιμεία ή Χειμία ή Χειμεία ή τέλος πάντων πως θα τους φωτίσει ο θεός να γράψουν τη λέξη.
Κατάντησε μία ολόκληρη επιστήμη να είναι υποδεέστερη από μαθήματα τύπου: 
Εισαγωγή στο...,  Αρχές ....  Πάρτε μία ιδέα από  ... κ.λ.π.
Κατάντησε μία ολόκληρη επιστήμη να είναι θύμα  40 σελ. ενός θεωρητικού και απροσδιόριστου αντικειμένου μάθημα της Τεχνολογικής.
Κατάντησε μία ολόκληρη επιστήμη να είναι θύμα της απροθυμίας και αδιαφορίας των καθηγητών στα σχολεία να λειτουργήσει ο κλάδος της Τεχνολογικής που είχε Χημεία-Βιοχημεία.
Κατάντησε μία ολόκληρη επιστήμη να χειραγωγείται από φράσεις "άσχετων" και ανενημέρωτων: " αν δε θες Ιατρική να πας Τεχνολογική".
Αν δεν αλλάξει κάτι, θα καταντήσει μία ολόκληρη επιστήμη θύμα  των επερχόμενων συγχωνεύσεων στα σχολεία:  ένας μαθητής για να πάει Θετική πρέπει να ταξιδεύσει στην έδρα του νομού του αν στο σχολείο της περιοχής του δεν υπάρχει  μεγάλος αριθμός μαθητών. Άρα γιατί να μετακινείται; Ας πάει επομένως Τεχνολογική ...
Ας ελπίσουμε ότι οι πολιτικές εξελίξεις που αναμένονται (;) δε θα ματαιώσουν τα σχέδια για το νέο Λύκειο. Η Χημεία στην εκπαίδευση δεν αντέχει άλλα πέτρινα χρόνια.

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Γ΄ Λυκείου: Gilbert Lewis ή Σπύρος Λούης;

Gilbert Lewis-Αμερικανός χημικός

Σπύρος Λούης-Νικητής Μαραθωνίου Ολυμπ. Αγώνων Αθήνας 1896
Πατήστε πάνω για μεγένθυση
Εμπνευσμένο από τη συνήθεια μερικών μαθητών να λένε "ηλεκτρονιακοί τύποι κατά Λούης"

Αλλοίωση της φωνής κατά την εισπνοή He και SF6

Η σελίδα 32 του σχολικού βιβλίου Γ΄Λυκείου προτείνει σαν εφαρμογή τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis του εξαφθοριούχου θείου (SF6) στο οποίο φυσικά το κεντρικό άτομο (S) έχει 12e (απόκλιση).
Ίσως γνωρίζετε την αλλοίωση της φωνής αν εισπνεύσουμε He. Σίγουρα δε ξέρετε τι συμβαίνει αν εισπνεύσουμε εξαφθοριούχο θείο. Στο video που ακολουθεί στην αρχή έχουμε εισπνοή He και μετά SF6. Δείτε το:


Α΄Λυκείου: Ομοιοπολικός δεσμός

1. Δείτε εδώ τη δημιουργία ομοιοπολικού δεσμού στο Cl2, CCl4, O2, N2.
2. Στο yteach.com  (πατήστε login /προσθέστε στο login: kentron2011 και στο password:  REWJHFy54) Εδώ θα βρείτε στο playlist (πατήστε start) παρουσιάσεις του ομοιοπολικού δεσμού. Επιλέξτε από το μενού που θα εμφανιστεί αριστερά. Όταν βγείτε από την ιστοσελίδα πατήστε πάνω δεξιά αποσύνδεση (logout). (Στην ιστοσελίδα αυτή αν δημιουργήσετε δικό σας λογαριασμό θα έχετε 20 credits δωρεάν για 1 χρόνο για όποια animations θέλετε).
3.  Όλα τα είδη των χημικών δεσμών εδώ.
4.  Εδώ ηλεκτρονιακοί τύποι διαφόρων ομοιοπολικών ουσιών.

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011

Β΄Γυμνασίου: 2.1 Το νερό στη ζωή μας

1. Κατεβάστε μία παρουσίαση του μαθήματος από εδώ.

2. Παρακάτω σε video ο κύκλος του νερού (είναι η συνεχής ανακύκλωση του νερού της Γης μέσα στην υδρόσφαιρα και στην ατμόσφαιρα. Το συνεχές της κυκλικής διαδικασίας του κύκλου του νερού επιτυγχάνεται εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας. Το νερό του πλανήτη αλλάζει συνεχώς φυσική κατάσταση, από τη στερεά μορφή των πάγων στην υγρή μορφή των ποταμών, λιμνών και της θάλασσας και την αέρια κατάσταση των υδρατμών. Πιο συγκεκριμένα, λόγω της θέρμανσης και των ανέμων στην επιφάνεια της γης τα νερά της εξατμίζονται και μαζεύονται ως υδρατμοί δημιουργώντας τα σύννεφα. Οι υδρατμοί συμπυκνώνονται, υγροποιούνται και στη συνέχεια πέφτουν ως βροχή ή άλλες μορφές υετού, εμπλουτίζοντας έτσι τις αποθήκες νερού της γης, είτε είναι αυτές επιφανειακές, όπως οι θάλασσες και οι λίμνες, είτε είναι υπόγειες.


Το animation που ακολουθεί δείχνει ένα μόριο νερού να πραγματοποιεί τον υδρολογικό κύκλο. Η θερμότητα από τον ήλιο προκαλεί το μόριο να εξατμιστεί από την επιφάνεια του ωκεανού. Μόλις εξατμιστεί, μεταφέρεται ψηλά στην ατμόσφαιρα και συμπυκνώνεται προκαλώντας το σχηματισμό των νεφών. Σύννεφα μπορούν να κινηθούν σε μεγάλες αποστάσεις και, τελικά,το μόριο του νερού θα πέσει ως βροχή ή χιόνι. Τέλος, το μόριο του νερού ξαναφτάνει εκεί που ξεκίνησε ... στον τον ωκεανό.



Γιατί πολλά αναψυκτικά περιέχουν διοξείδιο του άνθρακα, αφού η ανθρώπινη γλώσσα δεν έχει γνωστό υποδοχέα που να ανιχνεύει το αέριο;

sparklingstars01
Το μυστικό της μπουρμπουλήθρας
Γιατί πολλά αναψυκτικά περιέχουν διοξείδιο του άνθρακα, αφού η ανθρώπινη γλώσσα δεν έχει γνωστό υποδοχέα που να ανιχνεύει το αέριο; Επειδή το διοξείδιο του άνθρακα ενεργοποιεί τον υποδοχέα του ξινού μέσω ενός ασυνήθιστου, άγνωστου μέχρι σήμερα μηχανισμού.
Η ανακάλυψη δημοσιεύεται  στο περιοδικό Science.
Η ανθρώπινη γλώσσα υποτίθεται ότι αντιλαμβάνεται μόνο πέντε γεύσεις: γλυκό, πικρό, ξινό, αλμυρό και ουμάμι (τη γεύση του γλουταμινικού μονονάτριου, μιας ουσίας που χρησιμοποιείται ευρέως ως ενισχυτικό γεύσης). Εξάλλου, η εντύπωση ότι η ιδιαίτερη γεύση των ανθρακούχων αναψυκτικών οφείλεται στο σπάσιμο των φυσαλίδων είναι λανθασμένη: η γεύση θα ήταν ίδια ακόμα κι αν έπινε κανείς μια γουλιά μέσα σε θάλαμο πίεσης, όπου το αέριο θα παρέμενε διαλυμένο και δεν θα σχημάτιζε καν φυσαλίδες.
Λύση στο μυστήριο της γεύσης των ανθρακούχων ποτών δίνουν τώρα ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και των αμερικανικών Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας.
Οι ερευνητές εργάστηκαν με ποντίκια, των οποίων η αίσθηση της γεύσης είναι όμοια με την ανθρώπινη. Τους έδωσαν να πιουν μικρές γουλιές σόδας ή αέριου διοξειδίου του άνθρακα και κατέγραψαν τα σήματα που έστελνε η γλώσσα στον εγκέφαλό τους. Η σόδα και το αέριο CO2 έδωσαν ίδια αποτελέσματα. Όταν όμως οι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα με γενετικά τροποποιημένα ποντίκια, από τα οποία απουσίαζαν οι υποδοχείς του ξινού, τα επίμαχα ηλεκτρικά σήματα εξαφανίστηκαν.
Περαιτέρω εργαστηριακές μελέτες αποκάλυψαν ότι ο υποδοχέας του ξινού φέρει στην επιφάνειά του ένα ένζυμο (την καρβονική ανυδράση 4) το οποίο ενεργοποιείται από τα μόρια διοξειδίου του άνθρακα.
Το ένζυμο απενεργοποιείται από την ουσία ακεταζολαμίδη, η οποία αποδεικνύεται ότι έχει την εντυπωσιακή ιδιότητα να κάνει τα ανθρακούχα αναψυκτικά να φαίνονται μη ανθρακούχα.
Πάντως η ιδιαίτερη αίσθηση που αφήνουν στη γλώσσα τα ανθρακούχα αναψυκτικά οφείλεται και στο γεγονός ότι το CO2 ενεργοποιεί και τους υποδοχής της αφής στο στόμα.

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

Το κιλό ... ζυγίζει λιγότερο!


Μυστήριο αποτελεί πώς το διεθνές μεταλλικό πρότυπο του κιλού, ζυγίζει πλέον... λιγότερο! Ως εκ τούτου, μία διεθνής ομάδα επιστημόνων ετοιμάζει ένα νέο, μη φυσικό ορισμό της μονάδας μέτρησης του κιλού. Ο κύλινδρος από λευκόχρυσο και ιρίδιο, που δημιουργήθηκε το 1889 και φυλάσσεται σε συνθήκες ύψιστης ασφάλειας έξω από το Παρίσι, θα αποτελεί στο μέλλον... παρελθόν.
Το διεθνές πρότυπου του κιλού, από λευκόχρυσο και ιρίδιο
Το διεθνές πρότυπου του κιλού, από λευκόχρυσο και ιρίδιο 

Σήμερα, το διεθνές πρότυπο του κιλού είναι ένας κύλινδρος από λευκόχρυσο (πλατίνα) και ιρίδιο, ύψους και διαμέτρου περίπου 3,9 εκ., που δημιουργήθηκε στο Λονδίνο και στεγάζεται από το 1889 (όταν έγινε η πρώτη διεθνής συνδιάσκεψη για τον καθορισμό διεθνών μέτρων και σταθμών), σε συνθήκες ύψιστης ασφάλειας, στο Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών (ΒΙΡΜ) στις Σέβρες, έξω από το Παρίσι.

Τα τελευταία 122 χρόνια, το διεθνές πρότυπο κιλό έχει βγει από την κρυψώνα του μόνο τρεις φορές, προκειμένου να συγκριθεί με τα εθνικά πρότυπα κιλά που χρησιμοποιούν διάφορες χώρες του κόσμου. Έτσι, υπήρξαν ενδείξεις ότι το κιλό χάνει βάρος σιγά-σιγά. Το 2007, οι ειδικοί ανακάλυψαν ότι το μέταλλο του πρότυπου κιλού είναι περίπου 50 μικρογραμμάρια ελαφρύτερο από το μέσο βάρος των  δεκάδων προτύπων απομιμήσεών του, πράγμα που ισοδυναμεί με μια απώλεια βάρους αντίστοιχη ενός μικρού κόκκου άμμου. Μια πιθανή επιστημονική εξήγηση είναι ότι σταδιακά το κράμα λευκόχρυσου-ιριδίου απώλεσε ένα μέρος από τα αέρια που βρίσκονται σε αυτό από τότε που κατασκευάστηκε, το 1879, στη βρετανική πρωτεύουσα.

Οι επιστήμονες αναζητούν πλέον μια απολύτως αξιόπιστη μη φυσική μέθοδο μέτρησης και ορισμού του πρότυπου κιλού, ανάλογη με τις άλλες βασικές μονάδες μέτρησης του Διεθνούς Συστήματος Μονάδων (SI), όπως το μέτρο και το δευτερόλεπτο, που πλέον δεν βασίζονται σε κάποιο φυσικό αντικείμενο αναφοράς, σύμφωνα με το Reuters, το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων και τις εφημερίδες Guardian, Independentκαι DailyMail. Το πρότυπο μέτρο, για παράδειγμα, παλιότερα οριζόταν ως η απόσταση ανάμεσα σε δύο γραμμές σε ένα μεταλλικό πρωτότυπο επίσης λευκόχρυσου-ιριδίου, αλλά σήμερα πια ορίζεται με βάση την ταχύτητα του φωτός (είναι η απόσταση που ταξιδεύει το φως στο κενό σε 1/299.792.458 του δευτερολέπτου). Το δευτερόλεπτο, πάλι, ορίζεται πλέον με βάση ατομικά ρολόγια και είναι η διάρκεια 9.192.631.770 κύκλων ακτινοβολίας που εκπέμπει ένα άτομο καισίου-133.

Τα μέχρι τώρα πειράματα δείχνουν ότι το μελλοντικό κιλό θα βασίζεται σε μια σχέση ανάμεσα στην μάζα και τη λεγόμενη "σταθερά του Πλανκ", τη θεμελιώδη μονάδα μέτρησης στην κβαντική φυσική. Η σταθερότητα του κιλού είναι ζωτική, επειδή σε αυτό βασίζονται πολλές άλλες μονάδες μέτρησης, όπως της δύναμης ("Νιούτον") και της πίεσης ("Πασκάλ").

 Θα χρειαστεί, όμως, ακόμα κάποιος χρόνος πριν γίνει πραγματικότητα το "νέο" κιλό. Μια συνάντηση προγραμματίστηκε την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου στην αξιοσέβαστη Βασιλική Εταιρία στο Λονδίνο, την βρετανική ακαδημία επιστημών, προκειμένου να εξεταστεί η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στον επανακαθορισμό του κιλού.

"Έχει πλέον επιτευχθεί διεθνής συναίνεση ότι, στο άμεσο μέλλον, το κιλό θα επανακαθοριστεί με βάση μια σταθερή αξία της σταθεράς του Πλανκ", δήλωσε ο φυσικός του ΒΙΡΜ Μάικλ Στοκ. Αυτό θα γίνει, αφού πρώτα ολοκληρωθούν και συμφωνήσουν μεταξύ τους τα αποτελέσματα των σχετικών πειραμάτων, που βρίσκονται σε εξέλιξη σε διάφορα επιστημονικά εργαστήρια στον κόσμο. Την τελική έγκριση θα δώσει η Γενική Συνδιάσκεψη Μέτρων και Σταθμών που θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι.

Το Διεθνές Σύστημα Μονάδων Μέτρησης κατάγεται από τη Γαλλία του 18ου αι. και έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως το πρότυπο μετρικό σύστημα από τη δεκαετία του ΄60.

Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2011

Γ΄ Λυκείου: Οξέα-Βάσεις (Bronsted-Lowry)-Πρωτολυτικές αντιδράσεις

Ιοντισμός στο νερό του ισχυρού οξέος HCl

1. Θεωρία Bronsted-Lowry εδώ κι εδώ.
2. Πρωτολυτικές αντιδράσεις (ΗΝΟ3, CH3COOH, NH3, NaOH) εδώ. Πατήστε play και παρατηρήστε τη μετακίνηση του πρωτονίου. Επίσης εδώ το HCl κι εδώ.
3. Εδώ αμμωνία + υδροχλώριο αντιδρούν κατά Bronsted-Lowry
4. Κι εδώ  διάφορες πρωτολυτικές αντιδράσεις (ακολουθήστε τις οδηγίες).
ΣΗΜ: Το οξώνιο στα αγγλικά:  hydronium.

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Γ΄ Γυμνασίου: Άνθρακας


1. Κατεβάστε από εδώ  μία παρουσίαση (αρχείο ppt)  για τον  άνθρακα.
2. Πηγαίνετε εδώ  να δείτε τις δύο αλλοτροπικές μορφές του C (γραφίτης-διαμάντι). Πατήστε πάνω στα σχήματα και περιστρέψτε τα. Θα δείτε επίσης το φουλερένιο.  Τα φουλερένια είναι ανθρακικές δομές  με σφαιρικό σχήμα και ανακαλύφθηκαν το 1985 από τους Harold Kroto et al. (Βραβείο Νομπέλ Χημείας 1996). Το πιο γνωστό φουλερένιο είναι αυτό το οποίο αποτελείται από 60 άτομα άνθρακα.
3.  Γαιάνθρακες (Φυσικοί άνθρακες)
Ανθρακίτης (90% w/w C)
Λιθάνθρακας (75-90 % w/w C)
Λιγνίτης (65-75 % w/w)
Τύρφη ( < 65 % w/w C)

4. Τεχνητοί άνθρακες
Κοκ

Ξυλάνθρακας ή ξυλοκάρβουνο
Ενεργός άνθρακας
Ζωικός άνθρακας

Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2011

Βραβείο Nobel Χημείας 2011





Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών ανακοίνωσε σήμερα ότι το εφετινό βραβείο Νομπέλ Χημείας – ύψους 10 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών, ήτοι ενός περίπου εκατ. ευρώ – απονέμεται στον καθηγητή επιστήμης υλικών του ισραηλιτικού πολυτεχνείου Technion, Ντάν Σέχτμαν (Dan Shechtman). Ο λόγος; Η εκ μέρους του ανακάλυψη ενός νέου τύπου κρυστάλλων, των λεγόμενων ημικρυστάλλων (quasicrystals).
Κρύσταλλοι πενταπλής συμμετρίας
Συνέβη από έναν... μη χημικό... όταν δεν έπρεπε: Τον Απρίλιο του 1982, ο μηχανολόγος και μεταλλογράφος Ντάν Σέχτμαν βρισκόταν σε εκπαιδευτική άδεια από το πανεπιστήμιο John Hopkins των ΗΠΑ (NBS). Το πρωί της 8ης Απριλίου κοίταξε στο ηλεκτρονικό του μικροσκόπιο έναν κρύσταλλο από ταχέως ψυχθέν κράμα αλουμινίου και μαγγανίου και... καθάρισε τα γυαλιά του. Ξανακοίταξε και σιγουρεύτηκε ότι αυτό που έβλεπε ήταν αντίθετο στο κλασικό «θεώρημα περιορισμού» της κρυσταλλογραφίας. Δηλαδή, ενώ κατά το θεώρημα αυτό οι κρύσταλλοι μπορούν να εμφανίζουν περιοδική συμμετρία κατά τη διάταξη των ατόμων τους (διπλή, τριπλή, τετραπλή ή εξαπλή συμμετρία εκ περιστροφής), ο κρύσταλλος που έβλεπε εμφάνιζε πενταπλή συμμετρία (απεριοδική). Ταραγμένος, ο Σέχτμαν άρχισε να κάνει μετρήσεις και να κρατάει σημειώσεις. Διαπίστωσε ότι η αναλογία των αποστάσεων μεταξύ των ατόμων του περίεργου αυτού κρυστάλλου σχετιζόταν με τον περίφημο Χρυσό Λόγο του Πυθαγόρα.
Αμφισβήτηση και επιμονή
Αυτό που επακολούθησε, αρχικά, ήταν αυτό που συχνότατα συμβαίνει σε όσους τολμούν να αμφισβητήσουν την καθεστώσα γνώση: Όταν ο Σέχτμαν έγραψε εργασία με τα ευρήματά του, του ζητήθηκε να παραιτηθεί από το εργαστήριο όπου εργαζόταν. «Γνώριζα ότι το σχήμα της περίθλασης δεν οφειλόταν σε διδύμους (που προκύπτουν από μια συνήθη κρυσταλλική ατέλεια)», δήλωσε σε κατοπινή συνέντευξή του, «αλλά δεν είχα καμία εξήγηση για το τι πραγματικά συνέβαινε». Μη μπορώντας να θεμελιώσει θεωρητικά τα πειραματικά του δεδομένα, πιθανότατα θα είχε πέσει στην αφάνεια αν δεν τύχαινε να δείξει την εργασία του στον John Cahn, εξέχοντα ερευνητή στην επιστήμη των υλικών. Ακολουθώντας τις συμβουλές του Cahn και του Denis Gratias - ειδικού στη μαθηματική κρυσταλλογραφία στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας - ο Σέχτμαν και ο συνάδελφός του στο Technion, Άιλαν Μπλεχ (Ilan Blech) υπέβαλαν από κοινού στο περιοδικό Physical Review Letters, τον Οκτώβριο του 1984, μια αναθεωρημένη εκδοχή της εργασίας. Δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 1984, περισσότερα από δύο χρόνια μετά το αρχικό πείραμα του Σέχτμαν.
Αναγνώριση και τιμές

Από τότε, η εργασία αυτή έχει ανεβεί στην 8η θέση παγκοσμίως των δημοσιεύσεων αναφοράς (most cited). Ερευνητές από κάθε μήκος και πλάτος της Γης αποδύθηκαν σε έναν αγώνα δρόμου για την διερεύνηση και υλοποίηση τέτοιων απεριοδικών κρυστάλλων, των «ημικρυστάλλων» ή «οιωνεί κρυστάλλων» (quasicrystals) όπως επικράτησε να λέγονται, μολονότι η Διεθνής Ένωση Κρυσταλλογράφων (IUC) τους ενέταξε επίσημα στους κρυστάλλους. Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές που ακολούθησαν τα ίχνη του Σέχτμαν έχουν καταφέρει να δομήσουν εργαστηριακά εκατοντάδες νέα είδη ημικρυστάλλων, άλλους με διεδρική συμμετρία και άλλους με εικοσαεδρική. Σαν να μην έφτανε όμως αυτό, εντόπισαν σε ποταμό της Ρωσίας και ορυκτά που εμπεριέχουν φυσικά σχηματισμένους ημικρυστάλλους. Τέλος, μία σουηδική εταιρεία εντόπισε ημικρυστάλλους σε σε ένα είδος ατσαλιού, όπου η παρουσία τους καταλήγει να ενισχύει το ατσάλι. Η πρακτική εφαρμογή του ευρήματος του Σέχτμαν έχει ήδη αρχίσει, με πρώτους αποδέκτες του τους πετρελαιοκινητήρες και τα τηγάνια της κουζίνας. Ο 70χρονος σήμερα Ντάνιελ Σέχτμαν δικαίως επιβραβεύθηκε ως ο άνθρωπος που... δικαίωσε τον Πυθαγόρα. 

The discovery of quasicrystals - Η δομή των ημικρυστάλλων είναι όμοια με τα αραβικά μωσαϊκά της Αλάμπρα Η δομή των ημικρυστάλλων είναι όμοια με τα αραβικά μωσαϊκά της Αλάμπρα

Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2011

Α΄Λυκείου: Ιοντικός(ετεροπολικός) δεσμός

Δημιοργία ιοντικού δεσμού στο NaCl
1. Μία σύντομη παρουσίαση της θεωρίας του ιοντικού δεσμού εδώ.
2. Εδώ θα βρείτε σε video (στα ελληνικά) τη δημιουργία ιοντικού δεσμού στο NaCl, CaF2 και στο CaO.
3. Εδώ μία σύντομη αναφορά στις ιοντικές ενώσεις (πατήστε 11-15)  κι εδώ εκτός των άλλων δείτε τη δημιουργία NaCl με αντίδραση Νατρίου και Χλωρίου.
4. Θέλετε να δημιουργήσετε ιοντικές ενώσεις. Πηγαίνετε εδώ επιλέξτε από τον περιοδικό πίνακα ένα μέταλλο κι ένα αμέταλλο και μετακινήστε e από το μέταλλο στο αμέταλλο.
5. Πηγαίνετε εδώ. Πατήστε next  για να αποφύγετε την εισαγωγή. Μετά επιλέξτε αριστερά τα στοιχεία να δείτε την ηλεκτρονιακή τους δομή. Δεξιά μπορείτε να επιλέξτε μία από τις ιοντικές ενώσεις που έχει π.χ. CaF2 για να δείτε τον τρόπο παρασκευής τους.
6. Εδώ θα δείτε τι συμβαίνει όταν εφαρμόσουμε τάση (apply voltage) σε στερεό (solid), τήγμα (molten) και διάλυμα (solution) NaCl. 
7. Δείτε εδώ  (πατήστε zoom) κι εδώ πως διαλύονται στο νερό οι ιοντικές ενώσεις (NaCl).
8. Κρύσταλλοι ιοντικών  ενώσεων:  1 και 2 (επιλέξτε δεξιά από το μενού).
9. Θέλετε να κατασκευάσετε ιοντικές ενώσεις; Πηγαίνετε εδώ
10.  Εφαρμογές για τον ιοντικό δεσμό που μπορείτε να κατεβάσετε στο PC σας: 1  2 
11.  Και κάτι τελευταίο εδώ 

Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2011

Β΄ Λυκείου: Ενδόθερμες αντιδράσεις


1. Δείτε σελ. 11-21 εδώ την ενδόθερμη αντίδραση διάλυσης NH4NO3 στο νερό.

2. Δείτε εδώ μετά την εξώθερμη αντίδραση που περιγράφει, πατώντας next, την ενδόθερμη αντίδραση επίδραση ανθρακικού νατρίου σε αιθανικό οξύ.

3. Δείτε και στο video που ακολουθεί την ενδόθερμη αντίδραση επίδρασης ΝΗ4ΝΟ3 σε στερεό Βα(ΟΗ)2:


4. Εδώ μία γενική αναφορά στις ενδόθερμες και εξώθερμες αντιδράσεις.

5. Διαγράμματα ενθαλπίας εδώ


Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2011

Β΄ Λυκείου: Εξώθερμες αντιδράσεις

1. Πηγαίνετε εδώ και πατήστε play  για να δείτε την καύση του μεθανίου που περιγράφει η παραπάνω εικόνα σε applet.
2. Επίσης η καύση του μεθανίου στη σελ. 28 εδώ

3. Δείτε σε video την εξώθερμη αντίδραση προσθήκης γλυκερίνης σε υπερμαγγανικό κάλιο:


4. Διαγράμματα ενθαλπίας για εξώθερμες αντιδράσεις στις σελ. 4-11 εδώ.

5. Εκτός από τις καύσεις και οι εξουδετερώσεις είναι εξώθερμες αντιδράσεις. Δείτε εδώ πατώντας mix ανάμιξη διαλύματος HCl με διάλυμα NaOH.

6. Επίσης εξώθερμη είναι η αντίδραση μετατροπής μιας αλλοτροπικής μορφής του C σε άλλη  δηλ. η μετατροπή του Cδιαμ.  σε  Cγραφ. Πηγαίνετε εδώ  να δείτε τις δύο αλλοτροπικές μορφές του C. Πατήστε πάνω στα σχήματα και περιστρέψτε τα.

Γ΄ Λυκείου: Διάσταση - Ιοντισμός


Διάσταση ιοντικών ενώσεων στο νερό:
Πατήστε πάνω για μεγένθυση

1. NaCl:  Πατήστε εδώ  και μετά επιλέξτε Ζοοm. Δείτε πως προσανατολίζονται τα μόρια νερού όταν πλησιάζουν το Na+ και πως όταν πλησιάζουν το Cl- κατά τη διάλυση του NaCl στο νερό.
Κάτι παρόμοιο εδώ.  Επίσης δείτε εδώ  κι εδώ
2. NaOH: Πατήστε εδώ και επιλέξτε NaOH.

Ιοντισμός ομοιοπολικών ενώσεων στο νερό:

Ιοντισμός CH3COOH στο νερό
1. ΗCl: Πατήστε εδώ
2. ΗF:  Πατήστε εδώ 
3. ΝΗ3: Πατήστε εδώ  κι εδώ



Ηλεκτρολύτες (ισχυροί-ασθενείς) μη ηλεκτρολύτες:

Πατήστε εδώ για να δείτε την αιθανόλη (μη ηλεκτρολύτης), το οξικό οξύ (ασθενής ηλεκτρολύτης) και το NaCl (ισχυρός ηλεκτρολύτης).
Επίσης εδώ για να δείτε το NaCl, HF (δείχνει Η+ αντί οξώνια), CH3OH (μη ηλεκτρολύτης).

Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2011

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011

Απαντήσεις στα διαγωνίσματα του Φροντιστηρίου ΚΕΝΤΡΟΝ (9-10-11)

Απαντήσεις Α΄Λυκείου εδώ. Δείτε οδηγίες κάτω.


Απαντήσεις Β΄Λυκείου εδώ. Δείτε οδηγίες κάτω.


Απαντήσεις Γ΄ Λυκείου εδώ.  Δείτε οδηγίες κάτω. 

Για να κατεβάσετε τα αρχεία:
1. Πατήστε στο μπλε πλαίσιο που εμφανίζεται  και γράφει Download Now.
2. Αρχίζει μία αντίστροφη μέτρηση 20 δευτερολέπτων (βλπ. στον πορτοκαλί κύκλο).
3. Όταν τελειώσει η αντίστροφη μέτρηση πατήστε στο Download file now και αποθηκεύστε το αρχείο στο PC σας.