Το υπερόπλο των σπάνιων γαιών επιστρατεύει η Κίνα
Οι σπάνιες γαίες (ή και λανθανίδες) είναι 17 μέταλλα (χημικά στοιχεία) και αποτελούν βασικά συστατικά για την κατασκευή εκατοντάδων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, από κινητά τηλέφωνα και στρατιωτικό εξοπλισμό μέχρι μπαταρίες ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και τουρμπίνες αιολικής ενέργειας.
Από την Κίνα προέρχεται το 90% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών. Ενδεχόμενη μείωση της παραγωγής τους θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα στις χώρες όπου εξάγονται, όπως στις ΗΠΑ που την τριετία 2014-2017 κάλυψαν το 80% των αναγκών τους σε «υψηλής τεχνολογίας μέταλλα» από την Κίνα. Αποτελούν, λοιπόν, οι σπάνιες γαίες το τέλειο μέσο πίεσης στην κλιμακούμενη εμπορική σύγκρουση;
«Μην πείτε ότι δεν σας προειδοποιήσαμε» επισημαίνουν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας. «Θα γίνουν οι σπάνιες γαίες το όπλο της Κίνας στην αδικαιολόγητη πίεση των ΗΠΑ; Η απάντηση δεν αποτελεί μυστικό».
Εν μέσω της έντονης εικοτολογίας που καλλιεργεί τους τελευταίους μήνες για πιθανά αντίποινα, το Πεκίνο φροντίζει κάθε τόσο να κατεβάζει παράλληλα τους τόνους. Όπως δήλωσε ο Κινέζος υφυπουργός Εμπορίου Γουάνγκ Σοουέν, ο οποίος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμάχη και στις διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον: «Έχουμε τα μεγαλύτερα αποθέματα σπάνιων γαιών στον κόσμο. Θέλουμε να διασφαλίσουμε τις ανάγκες άλλων χωρών. Ωστόσο, είναι απαράδεκτο εάν άλλες χώρες χρησιμοποιούν σπάνιες γαίες από την Κίνα για να εμποδίσουν την ανάπτυξή της».
Ο «αποκλεισμός» της Huawei
Η παραπάνω απειλή, αν και αρκετά αποδυναμωμένη, συνιστά την απάντηση του Πεκίνου στις αμερικανικές «προκλήσεις». Έτσι «διαβάζει» η κινεζική ηγεσία την απόφαση της Ουάσινγκτον να βάλει την κινεζική Huawei και λόγω υπονοιών για οικονομική κατασκοπεία σε μαύρη λίστα, καθιστώντας ουσιαστικά αδύνατη τη συνεργασία της με αμερικανικές επιχειρήσεις.
Η Huawei, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής κινητών τηλεφώνων στον κόσμο, προχώρησε τις τελευταίες μέρες σε μείωση της παραγωγής της, όπως έγραψε η «South China Morning Post» του Χονγκ-Κονγκ.
Η Κίνα από τη μεριά της προχώρησε το περασμένο Σαββατοκύριακο στην επιβολή νέων δασμών σε χιλιάδες αμερικανικά προϊόντα, ενώ σταμάτησε τις αγορές σόγιας από τις ΗΠΑ.
Σε επίσημο έγγραφο το Πεκίνο επιρρίπτει τις ευθύνες της κλιμακούμενης έντασης στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα κατηγορεί την Ουάσιγκτον ότι προσέρχεται κάθε τόσο στις διαπραγματεύσεις με νέες απαιτήσεις.
Εκπρόσωπος του Πεκίνου παρουσίασε το περασμένο Σαββατοκύριακο τη νέα στρατηγική της Ουάσινγκτον, επισημαίνοντας: «Δεν θέλουμε εμπορικό πόλεμο, αλλά δεν τον φοβόμαστε, θα δώσουμε μάχες αν χρειαστεί. Επ’ αυτού η θέση της Κίνας δεν έχει αλλάξει».
Στη Χημεία Σπάνιες Γαίες (ΣΓ) καλούνται τα μέταλλα (χημικά στοιχεία) τα οξείδια των οποίων είναι γαιώδους μορφής και ονομάστηκαν έτσι λόγω της εξαιρετικής σπανιότητάς τους. Αυτά τα μέταλλα λέγονται και λανθανίδες, εκ του ονόματος του πρώτου στοιχείου της κατηγορίας αυτών στον Περιοδικό πίνακα. Παρουσιάζουν σχεδόν τις ίδιες φυσικές και χημικές ιδιότητες.
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται τα ακόλουθα χημικά στοιχεία, τα οποία μόνο για λόγους ευκολίας υποδιαιρούνται σε τρεις υποομάδες:
·1η Υποομάδα: Λανθάνιο, Δημήτριο, Πρασεοδύμιο, Νεοδύμιο, Προμήθειο και Σαμάριο. Κύριες πηγές των στοιχείων αυτής της υποομάδας είναι τα ορυκτά μοναζίτης, τσερίτης και αλλανίτης.
 |
| Αλλανίτης |
 |
| Μοναζίτης |
Σαμάριο
2η Υποομάδα: Ευρώπιο, Γαδολίνιο και Τέρβιο. Κύριες πηγές των στοιχείων αυτής της υποομάδας είναι τα ορυκτά σαμαρσκίτης και μερικά είδη ξενοτίμου.
 |
| Ξενότιμο |
 |
| Σαμαρσκίτης |
 |
Ευρώπιο
3η Υποομάδα: Δυσπρόσιο, Όλμιο, Ύτριο, Έρβιο, Θούλιο, Υτέρβιο και Λουτέτσιο. Κύριες πηγές των στοιχείων αυτής της υποομάδας είναι τα ορυκτά γαδολινίτης, ξενότιμο, ευξενίτης και φεργκιουσονίτης.
Υττέρβιο
Θούλιο
Λουτήτιο
Το μεγαλύτερο παγκοσμίως ορυχείο εξόρυξης ΣΓ στο Bayan Obo, Μπαοτού, Εσωτερική Μογγολία, Κίνα
Λόγω της βιομηχανικής τους μοναδικότητας σε εφαρμογές και χρήσεις προϊόντων υψηλής τεχνολογίας (λέιζερ, κινητά τηλέφωνα, οθόνες υγρών κρυστάλλων κ.α.) και στις λεγόμενες «πράσινες» τεχνολογίες (στις μπαταρίες των υβριδικών αυτοκινήτων, στα φωτοβολταϊκά, στους λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης, στις τουρμπίνες των ανεμογεννητριών) η ζήτηση των σπάνιων γαιών αυξάνεται συνεχώς.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκύπτει από την εξόρυξη και επεξεργασία των σπάνιων γαιών είναι η ραδιενέργεια, η οποία συνδέεται με την παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων ουρανίου (U) και θορίου (Th) κι άλλων ραδιενεργών στοιχείων, των οποίων η περιβαλλοντική διαχείριση έχει ειδικές απαιτήσεις αδειοδότησης (τουλάχιστον στη Β. Αμερική και στην Ε.Ε.), ενώ ταυτόχρονα είναι ιδιαίτερα δαπανηρή.
Το Bayan-Obo, το μεγαλύτερο «κοίτασμα» σπάνιων γαιών του κόσμου που βρίσκεται στην Εσωτερική Μογγολία της Κίνας (διαθέτει περισσότερα από 40 εκατ. τόνους REE ορυκτών και μετά από 40 και πλέον χρόνια εξόρυξης έχει εξορυχθεί μόλις το 35%) περιέχει μοναζίτη - μπαστναζίτη (Bastnasite) και ελαφρές γαίες δημητρίου (Ce), υττρίου (Y) και λανθανίου (La). Ωστόσο, περιέχει και θόριο (Th) το οποίο ανιχνεύεται στα απορρίμματα (tailings) της εκμετάλλευσης, δημιουργώντας εστίες μόλυνσης του εδάφους και των νερών στην ευρύτερη περιοχή Baotou.
Μπαστναζίτης
|
